શિવ ભક્તો માટે ખુશખબર, જલ્દી શરૂ થઈ શકે છે કૈલાશ માનસરોવર યાત્રા

ભારત અને ચીન બંને હવે કૈલાશ માનસરોવર યાત્રા ફરી શરૂ કરવા માટે સહમત થયા છે. 2023ના ડિસેમ્બરમાં બેઇજિંગમાં યોજાયેલી બેઠકમાં આ મુદ્દા પર મહત્વપૂર્ણ ચર્ચા થઈ હતી. આ બેઠકમાં સરહદ વિવાદ સંબંધી પ્રતિનિધિઓની તૈનાતી, સરહદ પારની નદીઓની માહિતી વહેંચણી અને સરહદ વેપારના ડેટાનો આદાનપ્રદાન સહિત અનેક મુદ્દાઓ પર ચર્ચા કરવામાં આવી હતી. સૂત્રો અનુસાર, હવે બંને દેશો યાત્રા પુનઃશરૂ કરવા માટે લગભગ સહમતી પર પહોંચી ગયા છે. યાત્રા સામાન્ય કરતાં થોડી મોડી શરૂ થઈ શકે છે અને વધુ સમય સુધી ચાલે તેવી શક્યતા છે, કારણ કે ચીન યાત્રાળુઓ માટેની સુવિધાઓને ફરીથી તૈયાર કરવાની પ્રક્રિયામાં છે, જે છેલ્લા પાંચ વર્ષથી અવ્યવસ્થિત રહી છે.

2020થી યાત્રા બંધ હતી

કૈલાશ માનસરોવર યાત્રા 2020થી બંધ છે. તે વર્ષમાં COVID-19 રોગચાળાનો પ્રકોપ અને ભારત-ચીન સરહદ પર લાઈન ઓફ એક્ચ્યુઅલ કંટ્રોલ (LAC) પર તણાવના કારણે યાત્રા અટકાવી દેવામાં આવી હતી. આ યાત્રા હિન્દુ, બૌદ્ધ અને જૈન ધર્મમાં અત્યંત પવિત્ર માનવામાં આવે છે. દર વર્ષે ભારત સરકારના વિદેશ મંત્રાલય દ્વારા આ યાત્રાનું આયોજન થાય છે.

યાત્રાના મુખ્ય બે માર્ગો

કૈલાશ માનસરોવર યાત્રા માટે ભારત તરફથી મુખ્યત્વે બે માર્ગો ઉપલબ્ધ છે. પહેલો માર્ગ ઉત્તરાખંડ રાજ્યમાં આવેલા લિપુલેખ પાસ દ્વારા છે. આ માર્ગ ધરતી માર્ગ છે અને યાત્રાળુઓ હિમાલયના દુર્ગમ પર્વતીય પ્રદેશોમાંથી પસાર થતા તીર્થસ્થળ સુધી પહોંચે છે. બીજો માર્ગ નાથુ લા પાસ, જે સિક્કિમ રાજ્યમાં આવેલો છે. આ માર્ગ વધુ સુગમ માનવામાં આવે છે કારણ કે મોટાભાગની મુસાફરી વાહન અને સડક દ્વારા થાય છે અને યાત્રાળુઓ માટે તદ્દન આરામદાયક હોય છે. યાત્રાળુઓ સમુદ્ર સપાટીથી ઘણી ઊંચાઈએ આવેલા પરિસરોથી પસાર થતા કૈલાશ પર્વત અને માનસરોવર તળાવના દર્શન કરે છે. આ તીર્થયાત્રા આધ્યાત્મિક શાંતિ અને આધિક આત્મસંપર્ક માટે એક આગવી અનુભૂતિ આપે છે.

બંને રાજ્યો રાજી થયા હતા

2023માં વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અને ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ વચ્ચે રશિયન શહેર કાઝાનમાં મુલાકાત થઈ હતી. આ મુલાકાત દરમિયાન સરહદી વિવાદનો ઉકેલ લાવવો અને દ્વિપક્ષીય સંબંધોને સુધારવા માટે વિવિધ માર્ગો ખોલવાની વાત પર બંને રાજ્યો રાજી થયા હતા. વિદેશ મંત્રી એસ. જયશંકરે તાજેતરમાં જણાવ્યું હતું કે ભારત-ચીન સંબંધો હવે “સકારાત્મક દિશામાં આગળ વધી રહ્યા છે”, જોકે સંબંધોને સંપૂર્ણપણે સામાન્ય કરવા માટે હજી પણ ઘણું કામ બાકી છે. ભારતીય વિદેશ સચિવ વિક્રમ મિશ્રીએ પણ સ્પષ્ટતા કરી હતી કે ભારત-ચીન સંબંધોની મજબૂતી માટે સરહદી વિસ્તારોમાં શાંતિ અને સ્થિરતા જરુરી છે.

અન્ય ક્ષેત્રોમાં પણ નરમાઈ

ચીન હવે ભારત સાથે સીધી વિમાની સેવાઓ ફરી શરૂ કરવા માંગે છે. સાથે, ચીને ચીની નાગરિકો માટે વિઝા નીતિઓમાં છૂટછાટ આપવા અને પત્રકારોની હાજરી વધારવાની પણ માંગ કરી છે. હાલમાં, બેઇજિંગમાં માત્ર એક જ ભારતીય પત્રકાર છે, જ્યારે નવી દિલ્હી ખાતે ચીની સરકારી મીડિયા પ્રતિનિધિ ઉપલબ્ધ નથી.

સરહદી સ્થિતિમાં સુધારો

2023 ઓક્ટોબરમાં, ભારત અને ચીન વચ્ચે ડેમચોક અને ડેપસાંગ જેવા વિવાદિત વિસ્તારોમાંથી સૈનિકોની છૂટછાટ અંગે કરાર થયો હતો. આ કરારને એક મોટા પડાવ તરીકે જોવામાં આવ્યો છે, કારણ કે તે પછી બંને દેશો ફરીથી વિશ્વાસ સ્થાપિત કરવા માટે વાતચીત અને સહકાર વધારવા માટે તત્પર થયા છે.