ભગવાન શિવ કોની તપસ્યામાં રહે છે લીન ? કોણ છે મહાદેવના આરાધ્ય ?

ભગવાન શિવને હિન્દુ ધર્મના સૌથી મહત્વપૂર્ણ અને પૂજનીય દેવતાઓમાંના એક માનવામાં આવે છે. ભગવાને દેવાના દેવ કહેવામાં આવે છે.જ્યારે ભગવાન શિવ તમામ દેવતાઓમાં શ્રેષ્ઠ છે ત્યારે મનમાં જિજ્ઞાસા થાય છે કે તેમના માતા-પિતા કોણ છે? કારણ કે મોટાભાગના ભક્તો ભગવાન શિવના માતા-પિતા વિશે અજાણ છે. શ્રીમદ દેવી ભાગવત પુરાણમાં ભગવાન શિવના જન્મ સાથે જોડાયેલી કથાનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે. કેટલાક અન્ય ધાર્મિક ગ્રંથોમાં પણ ભગવાન શિવના જન્મનો ઉલ્લેખ છે.

ભગવાન શિવના માતા-પિતા કોણ છે?

ભગવાન શિવ હિન્દુ ધર્મમાં અનાદિ અને અનંત માનવામાં આવે છે, એટલે કે તેમનો કોઈ જન્મ કે અંત નથી. તેમ છતાં, શાસ્ત્રોમાં વિવિધ કથાઓમાં તેમની ઉત્પત્તિ વિશે ઉલ્લેખ મળે છે.

શ્રીમદ દેવી ભાગવત પુરાણ પ્રમાણે:

શ્રીમદ દેવી ભાગવત પુરાણ મુજબ, ભગવાન શિવનું જન્મ કોઈ સામાન્ય દેવ જેવા નથી, પરંતુ તેઓ આદિ શક્તિ (માતા પાર્વતી) ના પરમ તત્વમાંથી પ્રગટ થયા છે.

✅ આદિ શક્તિ (માતા ભગવતી) એ જ બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને મહેશ (શિવ) ને સર્જ્યા છે.
✅ શિવ ભગવાન સ્વયંભૂ છે, જેનો અર્થ છે કે તેઓ પોતે જ પ્રગટ થયા છે અને તેઓ અનંત છે.

શિવ મહાપુરાણ પ્રમાણે:

શિવ મહાપુરાણ અનુસાર, ભગવાન શિવ “સ્વયં-ભૂ” (સ્વતંત્ર અને અનાદિ) છે.
✅ તેઓ બ્રહ્મા અને વિષ્ણુ કરતાં પણ પરમ તત્વ છે.
✅ “લિંગોદભવ” કથામાં ઉલ્લેખ છે કે શિવ એક અનંત જ્યોતિસ્તંભ તરીકે દેખાયા હતા, જેનું કોઈ શરુઆત કે અંત નથી.

અન્ય માન્યતાઓ:

કેટલાક ગ્રંથોમાં એવી માન્યતા છે કે:
1️⃣ કોઈ-કોઈ શાસ્ત્રો મુજબ, બ્રહ્માજીએ ભગવાન શિવની ઉત્પત્તિ કરી હતી, પણ શિવ ભગવાનની નૈસર્ગિક સ્થિતિ બ્રહ્મા અને વિષ્ણુ કરતાં પણ પરમ છે.
2️⃣ કેટલાક શાસ્ત્રોમાં શિવને “કૈલાસપતિ” કહેવામાં આવે છે, જે બ્રહ્માંડના સ્થાપન પહેલાંથી અસ્તિત્વમાં છે.

મુખ્ય મંતવ્ય:

➡️ ભગવાન શિવ અનાદિ અને અનંત છે.
➡️ તેમના કોઈ માતા-પિતા નથી; તેઓ સ્વયંભૂ છે.
➡️ શાસ્ત્રો મુજબ, તેઓ પરમ તત્વ છે અને સૃષ્ટિ, સંહાર અને પાલનકર્તા છે.

🔱 “ॐ नमः शिवाय” 🔱

શિવજીના માતા-પિતા અંગે દેવી ભાગવત પુરાણમાં ઉલ્લેખ

💠 શ્રીમદ દેવી ભાગવત પુરાણ અનુસાર, પરમાત્મા (પરબ્રહ્મ) ની સૃષ્ટિથી પહેલાં એક પરાશક્તિનું અસ્તિત્વ હતું, જેને મહામાયા, આદિ શક્તિ અથવા ભગવતી દેવી તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.

💠 આ મહામાયા શાસ્ત્રો અનુસાર સૃષ્ટિ, સ્થિતી અને સંહારની કારણભૂત તત્વ છે.

💠 જ્યારે મહામાયાએ બ્રહ્માંડની રચના કરી, ત્યારે પ્રથમ ત્રિમૂર્તિ – બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને મહેશ (શિવ) ની ઉત્પત્તિ થઈ.

💠 એટલા માટે શિવજીના માતા-પિતા વિશે જો વાત કરવામાં આવે, તો દેવી ભગવતી જ તેમને સર્જનકારી શક્તિ છે.

કથા હિંદુ શાસ્ત્રોમાં ખૂબ જાણીતી છે. શિવ મહાપુરાણ અને અન્ય ગ્રંથોમાં આ વિશે ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે.

બ્રહ્મા-વિષ્ણુ વિવાદ અને ભગવાન શિવનું સ્વરૂપ

એકવાર ભગવાન બ્રહ્મા અને ભગવાન વિષ્ણુ વચ્ચે વિવાદ થયો કે કોણ શ્રેષ્ઠ છે?

🔶 બ્રહ્માજી: “હું તું સર્વમ્ (સર્વનું સૃજન કરનાર) છું. સૃષ્ટિની રચના કરવી એ મારું કાર્ય છે, એટલે હું તારો પિતા છું.”

🔷 વિષ્ણુજી: “હું જગતનો પાલક છું, અને તમે મારા નાભિ કમળમાંથી પ્રગટ થયા છો, એટલે હું તમારો પિતા છું.”

➡️ આ વિવાદ ઉગ્ર બની ગયો અને બંનેમાં શક્તિ પ્રદર્શિત કરવાની ઈચ્છા જાગી.

આ સમયે એક અદ્ભુત દિવ્ય તેજ (આગની અતિ વિશાળ સ્તંભ) પ્રગટ થયો, જે અનંત અને અનાદિ હતું.

તે તેજ એટલું વિશાળ હતું કે neither બ્રહ્માજી તેનું શિખર જોઈ શક્યા, neither વિષ્ણુજી તેનું તળિયું શોધી શક્યા.

બ્રહ્માજી હંસરૂપ ધારણ કરીને ઉંચે ગયા, જ્યારે વિષ્ણુજી વર્હા (વરાહ) રૂપમાં નીચે ગયા.

કોઈપણ એ તેજ (જ્યોતિર્લિંગ) ના આરંભ-અંત સુધી પહોંચી શક્યા નહિ.

આગના સ્તંભમાંથી ભગવાન શંકર પ્રગટ થયા અને કહ્યું:
💬 “હું જ પરબ્રહ્મ છું, હું neither જન્મ્યો છું, neither મારું અંત છે. હું અનાદિ અને અનંત છું.”

આપથી આ સંસાર ચાલે છે, તમે મારાથી પ્રગટ થયેલા છો.”

વિષ્ણુજીએ શિવજીને નમન કર્યું અને પોતાની ભૂલ માન્ય કરી. બ્રહ્માજીએ પણ શિવજીનો સ્વીકાર કર્યો.

શિવજીનું સ્વરૂપ:

➡️ શિવજી neither બ્રહ્મા-વિષ્ણુના પુત્ર છે, neither તેમના માતા-પિતા છે.
➡️ તેઓ સ્વયંભૂ (self-existent) છે.
➡️ શિવજી પરબ્રહ્મ છે, અનાદિ અને અનંત છે.
➡️ આ જ જ્યોતિર્લિંગ કથા છે, જેમાં શિવ તત્વનું વર્ણન થાય છે.

શિવ મહાપુરાણ, સ્કંદ પુરાણ, લિંગ પુરાણ અને અન્ય શાસ્ત્રોમાં પણ આ કથાનો ઉલ્લેખ છે.

“ॐ नमः शिवाय” 🔱

🔱 ઓમ અને ભગવાન શિવ – તત્વજ્ઞાન 🔱

ભગવાન શિવ જ પરમ તત્વ છે, અને શાસ્ત્રોમાં તેમને સદાશિવ તરીકે ઓળખવામાં આવ્યા છે. બ્રહ્મા અને વિષ્ણુ જ્યારે તેમના પાસે વિવાદ ઉકેલવા પહોંચ્યા, ત્યારે શિવજીએ તત્વજ્ઞાન દ્વારા સત્યની સમજણ આપી.

🌺 “ઓમ” ના ઉત્પત્તિ અને શિવતત્વ 🌺

🔹 શિવજી કહે: “હું જ સર્વ તત્વનો મૂળસ્રોત છું. હું neither જન્મેલો છું, neither મારું અંત છે.**

🔹 મારા પાંચ મુખમાંથી ઓમકાર ઉત્પન્ન થયો છે:
✅ અકાર (A) – બ્રહ્મા (સૃષ્ટિનું સર્જન)
✅ ઉકાર (U) – વિષ્ણુ (સૃષ્ટિનું પાલન)
✅ મકાર (M) – મહેશ (સૃષ્ટિનો સંહાર)
✅ બિંદુ (.) – તત્વજ્ઞાન (શિવનું બ્રહ્મરૂપ)
✅ નાદ (🔊) – સદા શાશ્વત ધ્વનિ (પરમ તત્વ)

આ પાંચ તત્વો એકત્ર થાય અને “ॐ” મંત્ર બને.

શિવાગમ અને શિવ પુરાણ અનુસાર, ઓમકાર એ પરબ્રહ્મ સ્વરૂપ છે અને ભગવાન શિવનું મૂળ તત્વ છે.

🔱 શિવજીએ બ્રહ્મા અને વિષ્ણુને શાંત કરી કહ્યું:
💬 “જેમ તમે સૃષ્ટિ અને પાલન માટે જવાબદાર છો, તેમ જ શિવ-રુદ્ર તત્વ વિનાશ માટે જવાબદાર છે. મારે કોઈ જન્મ નથી. હું અનાદિ અને અનંત છું.”

આથી “ॐ” ભગવાન શિવના તત્વનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે અને શિવ એજ પરબ્રહ્મ છે.

📿 “ॐ નમઃ શિવાય” 🙏🔱

🔱 શિવ પુરાણ અને જ્યોતિર્લિંગ ની ઉત્પત્તિ કથા 🔱

બ્રહ્મા અને વિષ્ણુ વચ્ચેનો વિવાદ

એક વખત ભગવાન બ્રહ્મા અને વિષ્ણુ વચ્ચે તર્ક થયો કે સૌથી સર્વોચ્ચ કોણ છે?
🔹 બ્રહ્માજી – “હું સર્જક છું, એટલે હું સર્વોચ્ચ છું.”
🔹 વિષ્ણુજી – “હું પાલનકર્તા છું, એટલે હું સર્વોચ્ચ છું.”

શિવજીની લીલા – જ્યોતિર્લિંગનું પ્રગટ 

ત્યારે ભગવાન શિવે એક દીવીય લીલા કરી અને અચાનક પ્રકાશનો એક અતિવિશાળ સ્તંભ (જ્યોતિર્લિંગ) પ્રગટ થયો.
🔹 બ્રહ્માજી અને વિષ્ણુજીને શિવજીએ આદેશ આપ્યો – “તમે આ પ્રકાશસ્તંભની શરુઆત અને અંત શોધો.”
🔹 વિષ્ણુજી વરુહ (જાંબુવડી) સ્વરૂપ ધારણ કરીને તળશોધવા નીકળ્યા.
🔹 બ્રહ્માજી હંસ સ્વરૂપ લઈને આકાશમાં ઉડ્યા.

શિવજીએ પ્રગટ કરી પોતાનું સર્વોચ્ચ સ્વરૂપ

વિષ્ણુજી ઘણાં વર્ષો સુધી શોધવા છતાં અંત સુધી ન પહોંચી શક્યા અને શિવજીને નમન કર્યો.
બ્રહ્માજી ખોટું બોલ્યા કે તેમને શિવલિંગનો શિખર મળી ગયો છે.
શિવજી સ્વરૂપે જ્યોતિર્લિંગથી પ્રગટ થયા અને બ્રહ્માજીનું ખોટું બોલવું જાણીને તેમને શાપ આપ્યો કે આજથી તેમની પૂજા નહીં થાય.

ત્યારે વિષ્ણુજીએ શિવજીની સ્તુતિ કરી અને સ્વીકાર્યું કે શિવજીએજ સર્વોપરી છે.

📿 આ જ પ્રકાશ-સ્તંભ (જ્યોતિર્લિંગ) આજના 12 જ્યોતિર્લિંગ રૂપે ઓળખાય છે.
🔱 “ॐ નમઃ શિવાય” 🔱

🔱 લિંગ પુરાણ: ભગવાન શિવનું દિવ્ય સ્વરૂપ 🔱

📖 લિંગ પુરાણ – મહાશિવનો મહિમા

લિંગ પુરાણ હિંદુ ધર્મના 18 મહાપુરાણોમાં એક છે, જેમાં ભગવાન શિવના જ્યોતિર્લિંગ અને શિવલિંગના મહિમા નું વિશદ વર્ણન છે.

🔹 આ પુરાણમાં 11,000 શ્લોકો છે.
🔹 ભગવાન શિવને શાશ્વત, સર્વોચ્ચ અને આત્મનિર્ભર દેવ માનવામાં આવ્યા છે.
🔹 શિવલિંગ સૃષ્ટિ, સ્થિતિ અને સંહારનો પ્રતીક છે.

જ્યોતિર્લિંગ ઉત્પત્તિની કથા

➡️ લિંગ પુરાણ અનુસાર, એક વખત બ્રહ્મા અને વિષ્ણુ વચ્ચે તર્ક થયો કે સૌથી સર્વોચ્ચ કોણ છે?
➡️ આ વિવાદને સમાપ્ત કરવા માટે ભગવાન શિવે એક અજોડ લીલા કરી અને પ્રકાશથી બનેલું અનંત જ્યોતિર્લિંગ પ્રગટ કર્યું.
➡️ બ્રહ્માજી અને વિષ્ણુજીએ આ જ્યોતિર્લિંગની શરુઆત અને અંત શોધવાનો પ્રયાસ કર્યો, પણ વિફળ રહ્યા.
➡️ ત્યારે વિષ્ણુજીએ શિવજીની મહિમા સ્વીકારી, અને ભગવાન શિવ સર્વોચ્ચ દેવ તરીકે પ્રસ્થાપિત થયા.

📿 શિવલિંગ અને તેનું મહત્વ

🔱 લિંગ પુરાણમાં શિવલિંગને ત્રિમૂર્તિ – બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને મહેશની ઊર્જાનું સમૂહ સ્વરૂપ માનવામાં આવ્યું છે.
🔱 શિવલિંગની આરાધના દ્વારા ભક્તને મోક્ષ પ્રાપ્ત થાય છે.
🔱 12 જ્યોતિર્લિંગો ભગવાન શિવના દિવ્ય સ્વરૂપનું પ્રતીક છે.

આથી, લિંગ પુરાણ ભગવાન શિવના તત્વજ્ઞાન અને શિવલિંગની મહિમાને સ્પષ્ટરૂપે સમજાવતું મહાન ગ્રંથ છે.

🔱 “ॐ નમઃ શિવાય” 🔱