અમેરિકા હવે ભારતને ક્રૂડ ઓઇલ અને કુદરતી ગેસનો પુરવઠો વધારશે. બંને દેશોએ નવીનીકરણીય ઉર્જા જેવા પ્રોજેક્ટ્સ પર સાથે મળીને કામ કરવાની પણ યોજના બનાવી છે. આનાથી ભારતને તેના ઉર્જા સંસાધનોને વધુ મજબૂત બનાવવામાં મદદ મળશે.
બંને દેશોએ આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (AI) ક્ષેત્રમાં સહયોગ વધારવાનો નિર્ણય કર્યો. આ અંતર્ગત, અદ્યતન AI સિસ્ટમ્સ વિકસાવવામાં આવશે, જે આરોગ્ય, શિક્ષણ, સંરક્ષણ અને અન્ય ક્ષેત્રોમાં ક્રાંતિકારી પરિવર્તન લાવી શકે છે. આ ભાગીદારીથી ભારતીય સ્ટાર્ટઅપ્સ અને ટેક કંપનીઓને પણ ફાયદો થશે.
ભારત સાથેના વેપાર અસંતુલન અંગે અમેરિકાની ફરિયાદનો ઉકેલ લાવવામાં આવશે. ટ્રમ્પે કહ્યું કે અમેરિકા વેપાર ખાધ ઘટાડવા માટે ભારત સાથે નવા કરાર કરશે.
બંને દેશો સેમિકન્ડક્ટર ઉત્પાદન અને ક્વોન્ટમ કમ્પ્યુટિંગના ક્ષેત્રમાં સંયુક્ત સંશોધન અને વિકાસ પર સંમત થયા. ભારતમાં સેમિકન્ડક્ટર ઉદ્યોગને પ્રોત્સાહન આપવા માટે અમેરિકા ટેકનિકલ સહાય પૂરી પાડશે.
ભારત અને અમેરિકા પરમાણુ ઉર્જા સહયોગને મજબૂત બનાવી રહ્યા છે, અને નાના મોડ્યુલર રિએક્ટર (SMR) વિકાસ માટે સંયુક્ત રીતે કામ કરવા માટેની ચર્ચાઓ ચાલી રહી છે.
SMR અને ભારત-અમેરિકા સહયોગ
✔ 2023-24માં ભારત અને અમેરિકાએ પરમાણુ ઉર્જા ક્ષેત્રે સંયુક્ત સંશોધન અને વિકાસ (R&D) વધારવા માટે સંમતિ વ્યક્ત કરી હતી.
✔ SMR (Small Modular Reactor) એ પરંપરાગત મોટા પરમાણુ રિએક્ટર કરતાં વધુ સુરક્ષિત અને ખર્ચ અસરકારક હોય છે.
✔ ભારત માટે SMR મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે તે ટકાઉ ઉર્જા ઉકેલ પૂરો પાડે છે અને પરંપરાગત થર્મલ પાવર પ્લાન્ટ્સ પર આધાર ઘટાડે છે.
✔ અમેરિકાની NUSCALE POWER જેવી કંપનીઓ SMR ટેકનોલોજી વિકસાવી રહી છે, અને ભારત પણ ડોમેસ્ટિક SMR વિકાસ માટે સંશોધન કરી રહ્યું છે.
પરમાણુ સહયોગનો મહત્વનો ભાગ
- 2008ના ભારત-અમેરિકા ન્યૂક્લિયર ડીલ પછી બંને દેશો પરમાણુ ઉર્જા ક્ષેત્રે સહયોગ કરી રહ્યા છે.
- SMR સાથોસાથ, બંને દેશો નાના પરમાણુ ઉર્જા રિએક્ટર માટે સંયુક્ત ઉત્પાદન અને ટેકનિકલ સહાયતા પર પણ ધ્યાન આપી રહ્યા છે.
- આર્થિક અને પર્યાવરણની દ્રષ્ટિએ SMRના ઉપયોગ માટે નીતિ અને ગાઈડલાઈન્સ વિકસાવવા પર ચર્ચા થઈ રહી છે.
2008ના મુંબઈ આતંકી હુમલાના આરોપી તહવ્વુર રાણાના પ્રત્યાર્પણ પર મહત્વનો નિર્ણય
✔ યુએસ સુપ્રીમ કોર્ટે તહવ્વુર રાણાને ભારતને સોંપવાની મંજૂરી આપી છે.
✔ ભારત સરકાર લાંબા સમયથી તેના પ્રત્યાર્પણની માંગ કરી રહી હતી, કારણ કે તે મુંબઈ હુમલામાં લશ્કર-એ-તોયબા માટે લોજિસ્ટિકલ સપોર્ટ પૂરુ પાડવાના આરોપસર સંદિગ્ધ છે.
✔ રાણા પાકિસ્તાનમાં સ્થિત આતંકી સંગઠનો સાથે જોડાયેલા હોવાના પુરાવાઓ ભારતે રજુ કર્યા હતા.
✔ યુએસ કોર્ટમાં રાણાએ પોતાને નિર્દોષ સાબિત કરવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો, પરંતુ ભારતના પુરાવાઓને ધ્યાને લઈને પ્રત્યાર્પણને મંજૂરી આપવામાં આવી.
રાણાનો ભૂતકાળ અને મુંબઇ હુમલામાં શંકાસ્પદ ભૂમિકા
- તહવ્વુર રાણા એક પાકિસ્તાનમાં જન્મેલ કેનેડિયન નાગરિક છે, જે અમેરિકા સ્થિત બિઝનેસમેન તરીકે કાર્યરત હતો.
- તે હેડલીનો સહયોગી માનવામાં આવે છે, જે મુંબઈ હુમલાની રેકી કરવા માટે ભારત આવ્યો હતો.
- આ હુમલામાં 166 લોકો માર્યા ગયા હતા, જેમાં 6 અમેરિકન નાગરિકો પણ હતા, જેનાથી અમેરિકાએ પણ આ કેસમાં રસ લીધો.
આગળ શું?
- અમેરિકાના અધિકારીઓ ટૂંક સમયમાં રાણાને ભારતને સોંપી શકે છે.
- ભારતમાં રાણાને NIA (National Investigation Agency) તેની ભૂમિકાને લઈને પૂછપરછ કરશે.
- હવે ભારત માટે લશ્કર-એ-તોયબા સાથે જોડાયેલા અન્ય તત્વો પર વધુ કડક કાર્યવાહી કરવાનો માર્ગ ખુલશે.
ભારત-અમેરિકા વચ્ચે આતંકવાદ વિરુદ્ધ સહયોગ મજબૂત
✔ ભારત અને અમેરિકા террор ઝમ સામે સંયુક્ત લડત માટે પ્રતિબદ્ધ
✔ આંતરરાષ્ટ્રીય આતંકી સંગઠનોને મળતા ભંડોળ (ટેરર ફન્ડિંગ) પર કડક કાર્યવાહી
✔ ગુપ્તચર માહિતી (ઈન્ટેલિજન્સ) શેરિંગને વધુ ગતિશીલ બનાવવાની સંમતિ
✔ વૈશ્વિક આતંકવાદ વિરોધી અભિયાનમાં ભારત-અમેરિકા સહયોગ વધારશે
મુખ્ય મુદ્દા:
1️⃣ ટેરર ફાઇનાન્સિંગ અટકાવવા: બંને દેશોએ Hawala, Cryptocurrency, NGOs અને બિનકાયદે બેંકિંગ ચેનલો મારફતે થતા ટેરર ફંડિંગ પર નજર રાખવા તથા FATF (Financial Action Task Force) મારફતે એકસાથે કામ કરવાની સંમતિ આપી.
2️⃣ ઈન્ટેલિજન્સ સહકાર: ભારત અને અમેરિકાની ગુપ્તચર સંસ્થાઓ (RAW, IB, NIA, CIA, FBI) વચ્ચે આતંકી ષડયંત્રોની અગાઉથી જાણ કરી રોકવાની વ્યવસ્થા મજબૂત બનાવશે.
