ભારતીય જનતા પાર્ટીએ ત્રણ દિવસમાં ત્રણ રાજ્યોમાં તદ્દન નવા ચેહરા ઉભા કર્યા છે જેણે નિર્ણયે બધાને આશ્ચર્યચકિત કરી દીધા છે. છત્તીસગઢ, રાજસ્થાન અને મધ્યપ્રદેશમાં ભાજપે રમણ સિંહ, વસુંધરા રાજે અને શિવરાજ સિંહ ચૌહાણ જેવા ચહેરાઓને બાજુ પરથી હટાવીને નવા ચહેરાઓને સત્તા સોંપી છે. આ સાથે ત્રણેય રાજ્યોમાં બે-બે ડેપ્યુટી સીએમ પણ બનાવવામાં આવ્યા છે. ભાજપે આ ત્રણેય રાજ્યોમાં વક્તાઓની પણ જાહેરાત કરી હતી. આ રીતે ભાજપે ત્રણ રાજ્યોમાં 12 તદ્દન નવા ચહેરા ઉતાર્યા છે જોકે આમ કરવા પાછળ શું છે ભાજપની રણનીતિ ચાલો આ મુદ્દાથી સમજીએ.
- છત્તીસગઢમાં ભાજપે સૌથી પહેલા મુખ્યમંત્રીની જાહેરાત કરી જ્યાં વિષ્ણુદેવ સાંઈ નવા સીએમ બન્યા. વિષ્ણુદેવ એક આદિવાસી નેતા છે. અગાઉ તેઓ ચાર વખત 1999, 2004, 2009 અને 2014માં સાંસદ રહી ચૂક્યા છે. રાજ્યમાં 34 ટકા વસ્તી આદિવાસી સમુદાયની છે. આ વખતે વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં ભાજપે આદિવાસી પ્રભુત્વ ધરાવતા વિસ્તારોમાં જબરદસ્ત પ્રદર્શન કર્યું છે અને પાર્ટીને લોકસભા ચૂંટણીમાં તેનો આદિવાસી ગઢ જાળવી રાખવાનો પડકાર છે. ત્યારે માત્ર છત્તીસગઢમાં જ નહીં પણ એમપી, ઝારખંડ, ઓડિશા અને તેલંગાણામાં પણ લોકસભા ચૂંટણીમાં આદિવાસી ચહેરાને સીએમ બનાવવાનો ફાયદો મળશે.
- વિજય શર્મા અને અરુણ સાવ બે બે ડેપ્યુટી સીએમ બનાવવામાં આવ્યા. જ્યારે રમણ સિંહ વક્તા હશે. વિજય શર્મા જનરલ અને અરુણ સાવ બન્ને ઓબીસી છે. અરુણ સાહુ સમુદાયમાંથી આવે છે. છત્તીસગઢમાં સાવ સમુદાયની નોંધપાત્ર વસ્તી છે. લોકસભાની ચૂંટણી ખૂબ નજીક છે, તેથી જ પાર્ટીએ વન પ્લસ ટુની ફોર્મ્યુલા સાથે આદિવાસી, ઓબીસી અને સામાન્ય – ત્રણેયને પૂરી કરવાનો પ્રયાસ કર્યો છે
- છત્તીસગઢમાં OBCની વસ્તી 41 ટકા છે. ત્યારે હવે એક ઓબીસી અને એક જનરલ ડેપ્યુટી સીએમની ફોર્મ્યુલા પણ ભાજપના મિશન 2024 માટે લગભગ 80 ટકા વોટ મેળવવાની નજરે જોવામાં આવી રહી છે.
- મધ્યપ્રદેશમાં ભાજપે મોહન યાદવ પર દાવ લગાવ્યો છે. મોહન યાદવ ઓબીસી નેતા છે અને એમપીમાં ઓબીસીની વસ્તી 48 ટકા છે. મધ્યપ્રદેશમાં 2003થી OBC સીએમ છે. ભાજપના ત્રણેય મુખ્યમંત્રી ઉમા ભારતી, બાબુલાલ ગૌર અને શિવરાજ ચૌહાણ ત્રણે પછાત વર્ગના છે. 2024ની લોકસભા ચૂંટણીને ધ્યાનમાં રાખીને ભાજપ મોહન યાદવ પર સીએમનો કળશ ઢોળ્યો છે. બિહારમાં જાતિ ગણતરીનો રિપોર્ટ સાર્વજનિક થયા બાદ ભાજપને ખ્યાલ આવી ગયો છે કે લોકસભા ચૂંટણીમાં આ એક મોટો મુદ્દો બની રહેશે. આવી સ્થિતિમાં ઓબીસીને કાપી નાખવા માટે ભાજપે સત્તાની લગામ મોહન યાદવને સોંપી છે.
- એમપીમાં યાદવ સમુદાયની વસ્તી માત્ર 3% હોવા પરંતુ અડીને આવેલા ઉત્તર પ્રદેશ, બિહાર અને હરિયાણામાં યાદવની મોટી વસ્તી છે. જોકે આ બે રાજ્યોમાં ભાજપની મુખ્ય વિપક્ષી પાર્ટીઓ SP અને RJD છે. ભાજપ આ બંને પક્ષો પર વંશવાદની રાજનીતિ કરવાનો આરોપ લગાવી રહી છે. ત્યારે સવાલ હતો કે શું લાલુ યાદવ અને મુલાયમ સિંહની પાર્ટી તેમના પરિવારની બહારના કોઈ અન્ય યાદવને મુખ્યમંત્રી બનાવશે. આવી સ્થિતિમાં ભાજપ યાદવ સમુદાયને સંદેશ આપવા યાદવ કાર્યકરને આટલું મહત્વપૂર્ણ પદ આપી શકે છે. જ્યારે આરજેડી અને સપામાં આ પદો માત્ર પરિવારના સભ્યો પાસે છે.
- એમપીમાં ભાજપે માત્ર ઓબીસી કેટેગરીને મહત્વ આપ્યું નથી. અહીં, બે ડેપ્યુટી સીએમ અને એસેમ્બલી સ્પીકર સાથે અન્ય વર્ગોને પણ આકર્ષિત કરવાના પ્રયાસો કર્યો છે. જ્યારે, રાજેન્દ્ર શુક્લા અને જગદીશ દેવરાને ડેપ્યુટી બનાવીને બ્રાહ્મણો અને એસસી વર્ગને આકર્ષવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો છે, જ્યારે નરેન્દ્ર તોમરને વિધાનસભાના અધ્યક્ષ બનાવીને રાજપૂતોને આકર્ષવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો છે.
- રાજસ્થાનમાં ભાજપે ભજનલાલને સીએમ બનાવ્યા અને રાજસ્થાનમાં ફરી 33 વર્ષ બાદ એક બ્રાહ્મણ ચહેરાને મુખ્યમંત્રી બનાવ્યો છે. આ પહેલા 1990માં હરિદેવ જોશી છેલ્લા બ્રાહ્મણ સીએમ હતા. રાજસ્થાન ઉત્તર ભારતમાં પહેલું રાજ્ય છે જ્યાં બ્રાહ્મણ મુખ્યમંત્રી હશે. યુપી, મહારાષ્ટ્ર, છત્તીસગઢ, મધ્યપ્રદેશમાં બ્રાહ્મણ ચહેરાઓ સીએમ નથી પણ ડેપ્યુટી સીએમ છે.
- રાજસ્થાનમાં બ્રાહ્મણ ચહેરાને પસંદ કરીને સમગ્ર દેશના બ્રાહ્મણ સમુદાયને સંદેશ આપવાનો પ્રયાસ કર્યો છે કે તે તેમની મિત્ર પાર્ટી છે. વોટની વાત કરીએ તો એકલા રાજસ્થાનમાં 8 ટકા બ્રાહ્મણો છે, યુપીમાં 10 થી 12 ટકા બ્રાહ્મણો છે, હિમાચલ પ્રદેશમાં 18 ટકા, મધ્ય પ્રદેશમાં 6 ટકા, બિહારમાં ચાર ટકા છે.
- રાજસ્થાનમાં ભાજપે બે ડેપ્યુટી સીએમ દિયા કુમારી અને પ્રેમચંદ બૈરવાને ડેપ્યુટી સીએમ બનાવ્યા છે. દિયા કુમારીએ રાજપૂત સમુદાયના ઉત્થાનનું કામ કર્યું છે. તે જ સમયે, પ્રેમચંદ બૈરવા દ્વારા, ભાજપની નજર SC મતદારો પર છે. એસસી સમુદાયને કોંગ્રેસનો મુખ્ય મતદાર માનવામાં આવે છે. જયપુરની ડુડુ સીટના ભાજપના ધારાસભ્ય બૈરવા દ્વારા ભાજપે દલિત સમુદાયને આકર્ષવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. આ સિવાય વાસુદેવ દેવનાનીને સ્પીકર બનાવવામાં આવ્યા છે.
- ભાજપે ત્રણેય રાજ્યોમાં 60 વર્ષથી ઓછી વયના નેતાઓને કમાન સોંપી છે. જ્યારે સીએમની રેસમાં રમણ સિંહ (71 વર્ષ), વસુંધરા રાજે (71 વર્ષ) અને શિવરાજ સિંહ ચૌહાણ (64 વર્ષ) જેવા દિગ્ગજ હતા. એટલે કે આ ત્રણેય નેતાઓની ઉંમર 65 વર્ષ કે તેથી વધુ હતી. આવી સ્થિતિમાં ભાજપે આગામી પેઢીના નેતાઓને તક આપી છે અને માત્ર લોકસભા ચૂંટણી જ નહીં પરંતુ આ રાજ્યોમાં આગામી વિધાનસભાની ચૂંટણીઓને પણ ધ્યાનમાં રાખીને કમાન સોંપી છે.
