ભારતના સાંસ્કૃતિક અને દાર્શનિક વારસાને વૈશ્વિક મંચ પર મોટી માન્યતા મળી છે. ભરત મુનિ દ્વારા લખાયેલ નાટ્યશાસ્ત્ર અને શ્રીમદ્ ભગવદ્ ગીતાને યુનેસ્કોના ‘મેમરી ઓફ ધ વર્લ્ડ રજિસ્ટર’માં સામેલ કરવામાં આવ્યા છે. આ જાહેરાત સાથે, ભારતની 14 અમૂલ્ય કલાકૃતિઓ હવે આ આંતરરાષ્ટ્રીય યાદીનો ભાગ બની ગઈ છે.
A proud moment for every Indian across the world!
The inclusion of the Gita and Natyashastra in UNESCO’s Memory of the World Register is a global recognition of our timeless wisdom and rich culture.
The Gita and Natyashastra have nurtured civilisation, and consciousness for… https://t.co/ZPutb5heUT
— Narendra Modi (@narendramodi) April 18, 2025
સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ X પર આ માહિતી આપતાં, કેન્દ્રીય સંસ્કૃતિ અને પર્યટન મંત્રી ગજેન્દ્ર સિંહ શેખાવતે તેને ભારતની સાંસ્કૃતિક ચેતના માટે એક ઐતિહાસિક ક્ષણ ગણાવી. શેખાવતે લખ્યું હતું કે “શ્રીમદ ભગવદ ગીતા અને નાટ્ય શાસ્ત્ર ફક્ત શાસ્ત્રો જ નથી, પરંતુ ભારતના વિચાર, જીવન દૃષ્ટિકોણ અને કલાત્મક અભિવ્યક્તિના મૂળભૂત આધારસ્તંભ છે. આ ગ્રંથોએ ભારતને માત્ર દિશા જ આપી નહીં, પરંતુ વિશ્વને આત્મા અને સુંદરતાનું નવું દ્રષ્ટિકોણ પણ આપ્યું.”
પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ ખુશી વ્યક્ત કરી
યુનેસ્કોના ‘મેમરી ઓફ ધ વર્લ્ડ’ રજિસ્ટરમાં વિશ્વભરમાંથી પસંદ કરાયેલા એવા વારસા સ્થળોનો સમાવેશ થાય છે જે માનવ સભ્યતાના ઇતિહાસ, સંસ્કૃતિ અને જ્ઞાનને જાળવવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ પણ આ સિદ્ધિ પર ખુશી વ્યક્ત કરી અને કહ્યું કે આ દરેક ભારતીય માટે ગર્વની વાત છે. તેમણે સોશિયલ મીડિયા પર લખ્યું, “યુનેસ્કોના મેમોરી ઓફ ધ વર્લ્ડ રજિસ્ટરમાં ગીતા અને નાટ્ય શાસ્ત્રનો સમાવેશ આપણા શાશ્વત જ્ઞાન અને સાંસ્કૃતિક વૈભવની વૈશ્વિક માન્યતા છે. સદીઓથી, આ ગ્રંથોએ માનવ ચેતના અને સભ્યતાને દિશા આપી છે અને આજે પણ તેમના ઉપદેશો વિશ્વને પ્રેરણા આપે છે.”
A historic moment for Bharat’s civilisational heritage!
The Shrimad Bhagavad Gita & Bharat Muni’s Natyashastra are now inscribed in UNESCO’s Memory of the World Register.
This global honour celebrates India’s eternal wisdom & artistic genius.
These timeless works are more than… pic.twitter.com/Zeaio8OXEB
— Gajendra Singh Shekhawat (@gssjodhpur) April 18, 2025
ઋગ્વેદ (Rigveda) ને દુનિયાનો સૌથી જૂનો ધાર્મિક ગ્રંથ માનવામાં આવે છે. તેનો ઉદ્ભવ આશરે ઈસવીસન પૂર્વે 1500 થી 1200 ની વચ્ચે થયો હોવાનું મનાય છે. આ ગ્રંથ સંસ્કૃત ભાષામાં રચાયેલ છે અને તે માત્ર એક ધાર્મિક ગ્રંથ જ નહિ, પણ માનવજાતિના પ્રાચીન વિચારધારાઓ, જીવનશૈલી, ભાષા અને જ્ઞાનનો ભંડાર છે.
યુનેસ્કોની માન્યતા:
-
યુનેસ્કોએ 2007માં ઋગ્વેદને “Memory of the World Register” માં સ્થાન આપ્યું હતું.
-
તે માન્યતા આપતી વખતે યુનેસ્કોએ ખાસ કરીને જણાવ્યું કે:
“The Rigveda is not just a religious text, but a priceless document of human civilization’s early thought, language, philosophy, and cultural framework.“
ભારત તરફથી અન્ય સમાવેશ થયેલા દસ્તાવેજો:
-
તવાંગ ધાર્મિક ગ્રંથો (Tawang Monastic Texts) – અરુણાચલ પ્રદેશના તવાંગ મઠના દસ્તાવેજો.
-
સંત તુકારામની અખંડ રચનાઓ (Tukaram Gatha) – મહારાષ્ટ્રના ભક્તિ યોગી સંત તુકારામની ભક્તિમય રચનાઓ.
-
આ બધા દસ્તાવેજો પણ યુનેસ્કોની યાદીમાં ભારતની જૈવિક અને આધ્યાત્મિક ધરોહર તરીકે સ્થાન પામ્યા છે.
ઋગ્વેદના મહત્વના પાસાઓ:
-
તેમાં 1028 સૂક્તો (હિમ્સાઓ) છે, જે દેવતાઓને સમર્પિત છે – જેમ કે અગ્નિ, ઈન્દ્ર, વરુણ વગેરે.
-
ઋગ્વેદ માનવજાતિના પ્રારંભિક સાર્વજનિક જ્ઞાન, દાર્શનિક વિચારધારાઓ અને આધ્યાત્મિક અનુભવની ઝાંખી આપે છે.
-
તેની રચના મૌખિક પરંપરા દ્વારા પાળવામાં આવેલી શાસ્ત્રીય શૈલીમાં કરવામાં આવી છે, જે આજે પણ કેટલીક વેદપાઠશાળાઓમાં જીવંત છે.
